TEMEL HAVACILIK BİLGİLERİ DİĞER UÇUŞ GÖSTERGELERİ

Kokpitteki diğer göstergeler ve ayarlar:     

Karışım kontrolu (Mixture Control):        

    Karışım kontrol kolu genellikle kokpit ön panelinin alt orta kısmında gaz kolunun yanında bulunur ve kırmızı topuzludur.

    Benzin/hava karışımın ayarlanması ve karbüratöre giden benzinin kesilerek motorun durdurulması olmak üzere iki temel görevi vardır.

    Yükseklik arttıkça havanın yoğunluğu da azalır. Bu nedenle uçağın yükselmesiyle orantılı olarak havanın da yoğunluğu azalacağından yanma odalarına sabit oranda giden benzinin tamamının yanmasına yeterli oksijen de gitmeyecek ve benzinin bir bölümü yanmadan eksozdan dışarı atılacaktır. Gereksiz benzin harcaması sonuçta uçağın azami menzilini etkiler, ayrıca yanma odaları ve eksoz çıkışında kurum birikmesine neden olur.

    Eksoz ısı (EGT), manifold basınç ve akışmetre göstergelerinden yararlanılarak uçulan irtifaya uygun karışım ayarı yapılarak gereksiz benzin harcanmasının önüne geçilir.

Benzin, uçağın her iki kanadında depolanır. Depolardaki yakıt miktarı ve tüketiminin takip edilmesi pilotun öncelikli görevlerindendir.

Flaplar her iki kanadın arkasında, kanadın gövde ile birleştiği yer ile kanat orta noktasına kadar olan bölümde bulunur ve simetrik olarak çalışır.

    Kaldırıcı kuvvete yardım ettiği için uçağın düşük hızlarda havada tutunmasını sağlar. Bu nedenle iniş ve kalkışta veya uçağın performansına bağlı olarak uçuşta beliren özel durumlarda kullanılır.

Emme (Suction) göstergesi kokpit ön panelinde bulunur ve vakum pompasının normal çalışıp çalışmadığını gösterir.

    Jireskopik sistemle çalışan durum cayrosu (attitude indicator) ve yön göstergesinde (heading indicator) vakum kullanılır. Göstergelerin normal çalışabilmesi için vakum pompasının 4.5 – 5.5 inch/Hg. değerini sağlaması gerekir. Vakum pompasının bu değerler dışında çalışması durumunda durum cayrosu ve yön göstergesinin dönme hızı yavaşlar ve bu nedenle göstergeler doğru çalışmaz. Bu nedenle SUCTION göstergesi sık, sık kontrol edilmelidir.

Manyeto, motordan aldığı güçle elektrik akımı üretir ve üretilen bu elektrik motorun ateşleme sisteminde kullanılır.

    Silindirlere giden benzin/hava karışımın yakılması her bir silindirde bulunan iki ateşleme düzeni ile gerçekleşir. Bu ateşleme düzeniyle yanma odalarındaki benzin daha iyi yakılır ve motorun verimli çalışması sağlanır.

    Kalkış öncesi iki manyetonun da çalışıp çalışmadığı kontrol edilir. Manyeto kontrolü, motor çalıştırılıp ısıtıldıktan sonra ve kalkıştan önce yapılır. Kalkış pistine girmeden önce fren pedallarına basıldıktan sonra lövye tam ileri duruma getirilir. Motor devri 1600 – 1700 RPM’e kadar çıkarılır ve manyeto anahtarı müşterek (BOTH) durumundan sol (LEFT) konumuna, sonra BOTH konumuna, sonra sağ (RIGHT) konumuna ve tekrar BOTH konumuna getirilir. BOTH konumundan sağ ve sol manyeto konumuna geçildiğinde devir saatinde 100 RPM’lik bir düşüş olduğu görülür.

    Kalkıştan inişe kadar manyeto anahtarı BOTH konumunda olmalıdır.

Editör : Ercan ÇETİNERLER